Met In De schaduw van het WK (VPRO) houdt Danny Ghosen de eer van de publieke omroep hoog als het gaat om verslaggeving over het WK mannenvoetbal in Qatar. Vanaf 20 november doet de sportafdeling op de gebruikelijke kritiekloze manier verslag van het toernooi. Vóór die tijd krijgt Ghosen een hoekje op NPO2 om te vertellen wat niet deugt aan dit wereldkampioenschap.

In vier afleveringen besteedt hij aandacht aan Nepalese bouwvakkers die zijn gestorven bij de bouw van voetbalstadions. De mensenrechten van arbeidsmigranten worden in Qatar snoeihard geschonden. Ze werken lange uren onderbetaald in de verzengende hitte, krijgen te weinig drinken en eten. Hoeveel doden zijn er gevallen? De FIFA houdt het op drie. Britse krant The Guardian telt er 6.500. In de vorige afleveringen bezocht Ghosen straatarme nabestaanden in Nepal, die na de dood van hun dierbare met torenhoge schulden bleven zitten. Moet de FIFA hen schadeloos stellen?

Net als vorige week koppelt Ghosen deze beelden aan die van zijn pogingen om Oranjespelers en bondscoach Louis van Gaal te spreken te krijgen over deze kwestie. De Nederlandse voetbalbond KNVB toont zich geen liefhebber van de persvrijheid: Ghosen wordt overal tegengehouden, hij mag niet eens naar persconferenties. De spelers die toch iets tegen hem willen zeggen, worden meteen teruggefloten. Hier is Ghosen in zijn element: de kleine, onverschrokken man die door enorme kleerkasten wordt tegengehouden, en die zijn onbeantwoorde vragen dan maar over straat roept.

In de derde aflevering heeft hij een succesje. Bondscoach Louis van Gaal draait zijn autoraampje open voor een kort gesprek. Als hij in Qatar is, vraagt Ghosen, gaat hij zich dan uitspreken tegen de schendingen van de mensenrechten? Van Gaal antwoordt: „We gaan wel een wijk bezoeken…” En: „Ik ga niet de last van de hele wereld op mijn schouders dragen.”

De betere onderzoeksjournalistiek

Overigens is Ghosen vooral sterk in het voeden van de verontwaardiging, veel nieuwe informatie brengt hij niet. De betere onderzoeksjournalistiek kwam dinsdag van het Duitse ZDF-programma Geheimsache Katar. Bijzonder is dat de bekende voetbalpresentator Jochen Breyer de documentaire presenteert. Dat zie je Henry Schut niet snel doen. Breyer mag uitgebreid in Qatar filmen. Als hij in een stadion draait, worden de bouwvakkers snel uit de brandende zon gehaald.

Breyer wordt zelfs thuis uitgenodigd bij Khalid Salman, oud-voetballer en de ambassadeur van het WK. Uit het interview met Salman kwam dinsdag al het nieuws dat de man homoseksualiteit haram noemt (onrein, verboden) omdat het een „hersenbeschadiging” zou zijn. Nieuwe imago-beschadiging voor Qatar. Aan tafel bij Salman krijgt Breyer trouwens ook te horen dat vrouwen in huis moeten blijven, en buiten verplicht gesluierd, want een snoepje wil je toch ook het liefste met de wikkel er nog om.

Maar de echte onthulling gaat over corruptie. In dit spannende gedeelte zien we vervormde beelden van Breyer die op Duitse luchthavens anonieme informanten spreekt. De documentaire zoomt in op een snoepreisje van Europese voetbalbonzen naar Qatar. Karl-Heinz Rummenigge (Bayern München), voorzitter van de European Club Association, kwam terug met twee Rolexen die de douane schatte op 92.000 euro. Kleingeld vergeleken bij de miljoenen die FIFA-bestuurders van Qatar kregen, maar volgens de documentaire waren de horloges slechts amuses bij de echte deal: de verkoop van de uitzendrechten van de Bundesliga aan een Qatarse tv-zender voor veel meer geld dan ze eigenlijk waard zijn.

Ook andere grotere Europese voetbalcompetities zouden uitzendrechten hebben verkocht in ruil voor steun aan Qatar. De Nederlandse eredivisie niet. Wat zal dan de reden voor de KNVB zijn om te buigen voor de emir? Misschien nog een leuk vervolgonderzoek voor Danny Ghosen. Als ze hem binnenlaten.