‘Schandalig dat overheid niet helpt met opruimen’
Programmamaker Danny Ghosen ging naar Beiroet en zag de totale ontreddering van oud-stadgenoten na de enorme explosie in het havenkwartier. ,,Niemand is oké daar.''
Hij is alweer ruim een week terug uit zijn zwaar gehavende geboortestad Beiroet, maar elke keer als hij op Instagram nieuwe beelden ziet van de ravage daar wordt programmamaker Danny Ghosen 'weer helemaal teruggetrokken naar toen ik er was'. Zijn bezoek maakte diepe indruk. Zoveel wanhopige mensen in onzekerheid sprak hij over hoe het verder moet. Ja, hijzelf is dan weer in Nederland, waar alles goed geregeld is, je een dak boven je hoofd hebt, water en stroom. Maar daar? ,,Daar zitten ze diep in de shit.''
Wie dacht dat het allemaal schrijnend was wat Ghosen (42) eerder liet zien in afleveringen van zijn televisiereeks De slag om Libanon - waarin hij berichtte over zijn geboorteland, dat kapot gaat aan corruptie, politieke en religieuze spanningen en dat economisch aan de grond zit - ontdekt met hem dat het allemaal nog erger kan. Op 4 augustus ontplofte 2750 ton ammoniumnitraat in de haven van Beiroet. Gevaarlijk en illegaal opgeslagen spul. 181 mensen kwamen om, zeshonderd raakten gewond en bijna 300.000 werden dakloos door de enorme kracht van de explosie. Het havenkwartier en de omringende wijken werden weggevaagd.
Op zijn netvlies zit de totale ontreddering geplakt van mensen die hij tegenkwam. Sommigen kende hij van voorgaande afleveringen van zijn serie. Hij vertelt over een vrouw die hij ontmoette bij haar huis, of wat daar nog van over was. Ze worstelde met haar herinneringen: haar vader was in dat huis geboren, haar ouders waren er getrouwd en ook overleden. Zijzelf woonde er. Ook de laatste muren zouden instorten en daarmee het verhaal van haar leven.
,,Toen ik haar sprak zei ze me: 'Eigenlijk moet ik me niet zo aanstellen, want er liggen nog steeds mensen onder het puin. Daar moeten onze gedachten naar uitgaan. Ik kan nog bij familie blijven slapen'. Zo is de situatie in Beiroet. Er is veel ellende, maar altijd is er erger, hoe erg het voor die vrouw ook is. En de gevolgen voor de lange termijn zijn niet te overzien.‘’
Hijzelf maakte de Libanese burgeroorlog mee voordat hij als tiener naar Nederland vluchtte. Inwoners van Beiroet zijn zwaar op de proef gesteld, weet hij als geen ander. Ze hebben de Syrische bezetting meegemaakt, de oorlog tussen Hezbollah en Israël, anderhalf miljoen vluchtelingen uit Syrië onderdak verleend en worstelen met het coronavirus en maffioze politici.
De aanblik van verwoeste gebouwen kende men wel. Maar dit? Oude bekenden die hij opzocht waren zichzelf niet meer. ,,Danny, ik weet niet meer wat ik moet doen. Ik heb de burgeroorlog meegemaakt maar ik ben nog nooit zo bang geweest als nu", hoorde hij meer dan eens. ,,Niemand is oké daar. Vraag je mensen daar hoe het met ze gaat, antwoorden ze: 'We leven'. Ook al ben je er zelf goed van afgekomen, om je heen zijn heel veel mensen die dood of dakloos zijn of niets meer hebben. Dat raakt je tot diep in je ziel.''
Die Libanese ziel zit diep in hem. En die ziel is aangeslagen als Ghosen praat over zijn land. Eens werd zijn Beiroet door de wereld benijd als van de mooiste steden in de regio. Dit was het 'Parijs van het Midden-Oosten', waar mensen wilden genieten van het leven. Er werd heerlijk gegeten en gedanst in de knusse straten aan de haven, precies in die wijken die nu met de grond gelijk zijn gemaakt. Net als bij de vrouw wier huis op instorten staat, zien alle Libanezen dat er bovenop zo veel mooie herinneringen brokstukken, gruis en stof liggen.
,,Beiroet is nu het Caracas van het Midden-Oosten. Er is honger en wanhoop. Alsof daar een komeet is ingeslagen zoals je alleen in Hollywoodfilms ziet. Heel veel mooie oude plekken en heel veel mensen zijn gewoon weg. De herinneringen daaraan ook. Ik liep door die wijken en elke dag weer was ik verbaasd. Je kijkt tien keer naar dezelfde plek, maar die plek is er niet meer. Dat gevoel is eigenlijk niet te beschrijven.''
Hij heeft gelukkig geen familieleden verloren door de explosie, maar het leed van kennissen komt net zo hard aan. ,,Veel mensen zijn lief'', zegt Ghosen. Lief, omdat ze elkaar helpen, zag hij met eigen ogen. ,,Door de burgeroorlog en het sektarische geweld zijn bepaalde groepen tegen elkaar opgezet, nota bene door de politici die nu aan de macht zijn. 'Hij is moslim, dus hij is slecht', zo praten ze. 'Hij is een christen dus hij is slecht, hij is een moslim maar een sjiiet, dus moet je hem haten'. Dat soort taal. Nu zag ik dat heel veel mensen uit het hele land, ongeacht hun achtergrond of geloof, naar Beiroet zijn gegaan om anderen te helpen. Ze vragen niet naar de religie van het slachtoffer, maar helpen onvoorwaardelijk. Ze liepen met bezems en stoffer en blik zomaar een gebouw binnen. 'Hebt u hulp nodig? Ja? Jongens we gaan hier helpen.' En dat deden ze dan zonder dat het ertoe deed wie de eigenaar van het huis was; dan hielpen ze met opruimen. Dat is ongekend en hartverwarmend. Het geeft een sprankje hoop in een heel donkere periode die nog jaren gaat duren. Vrees ik.''
Wie gaat zijn dierbare stad opbouwen? Ghosen heeft geen idee. De angst van veel Libanezen is dat er projectontwikkelaars zijn die hiervan willen profiteren, hoorde hij. ,,Dus goedkoop de huizen opkopen, slopen, en er heel dure chique wooncomplexen neerzetten. Ik hoop niet dat dat gaat gebeuren, want de meeste mensen uit die wijken hebben oprecht geen geld. En als iemand met een beetje geld aan komt zetten, dan vrees ik dat ze zullen verkopen om te overleven. Ze zitten diep in de schulden. Van de Libanese overheid verwachten ze in ieder geval niets. Die hebben zich niet laten zien en niet eens geholpen met opruimen. Dat is schandalig. Je kunt je toch niet voorstellen dat er een ramp in Nederland gebeurt en dat niemand komt kijken. Er gaat daar een heel donkere periode aanbreken. Iedereen is radeloos. Niemand weet wie gaat helpen.''
De Slag Om Libanon is Hier te zien